Tức Nước Vỡ Bờ – Ngô Tất Tố PDF: Tác Phẩm Hiện Thực Xuất Sắc Của Văn Học Việt Nam

1. Nghe đọc đoạn trích Tức nước vỡ bờ

Đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” là cảnh cao trào đặc sắc trong tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố, một kiệt tác văn học hiện thực Việt Nam. Khi nghe hoặc đọc đoạn trích, người học có thể dễ dàng cảm nhận sự bức bối, áp bức và căm hờn tích tụ lâu ngày của nhân vật Mẹ Nở – người phụ nữ nông dân chịu cảnh khốn cùng dưới chế độ phong kiến. Âm điệu lời văn kết hợp với nhịp điệu miêu tả tâm lý tinh tế tạo nên một cao trào cảm xúc mãnh liệt, giúp người đọc đồng cảm sâu sắc với nỗi đau và sự căm phẫn của nhân vật.

Đoạn trích không chỉ đơn thuần là miêu tả sự bùng nổ tức giận, mà còn thể hiện khát vọng tự do và công lý, phản ánh rõ nét hiện thực xã hội nông thôn Việt Nam đầu thế kỷ 20, nơi phụ nữ phải chịu đựng bạo lực gia đình, đói nghèo và bất công xã hội.

2. Đôi nét về tác giả Ngô Tất Tố

Ngô Tất Tố (1893 – 1954) là nhà văn hiện thực tiêu biểu của nền văn học Việt Nam thời kỳ 1930 – 1945. Ông sinh ra trong một gia đình Nho học tại làng Từ Liêm, Hà Nội. Với vốn sống sâu sắc và tâm hồn nhạy cảm, Ngô Tất Tố đã sống cùng nỗi khổ của người dân nghèo, quan sát và ghi chép hiện thực xã hội một cách chân thực và chi tiết.

Ông nổi tiếng với lối viết hiện thực sắc bén, phản ánh cuộc sống cơ cực của người dân dưới ách phong kiến, đồng thời tôn vinh phẩm giá con người, đặc biệt là người phụ nữ bị áp bức. Những tác phẩm tiêu biểu của ông gồm Tắt đèn, Lều chõng, Ống kính thần. Trong đó, Tắt đèn là một kiệt tác, phản ánh đời sống nông dân và nỗi bất công của xã hội phong kiến.

Ngô Tất Tố sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm và gần gũi, kết hợp với miêu tả tâm lý nhân vật tinh tế, tạo nên sức sống mãnh liệt và tính hiện thực sâu sắc trong từng cảnh, từng đoạn. Chính điều này làm cho đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” trở thành cao trào đáng nhớ và giàu giá trị nhân đạo.

3. Giới thiệu về đoạn trích Tức nước vỡ bờ

1 Hoàn cảnh sáng tác

Đoạn trích thuộc tác phẩm Tắt đèn, được sáng tác năm 1939, trong bối cảnh phong trào văn học hiện thực mới đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Xã hội lúc bấy giờ chịu ảnh hưởng nặng nề của chế độ phong kiến, đặc biệt là đời sống nông dân miền Bắc.

Trong bối cảnh đó, phụ nữ nông dân phải chịu áp bức kinh tế, bạo lực gia đình và bất công xã hội. Ngô Tất Tố đã lấy hình ảnh Mẹ Nở – người phụ nữ nhẫn nhịn, chịu đựng lâu ngày, làm biểu tượng cho sức sống, lòng dũng cảm và sự phản kháng của người phụ nữ trước áp bức.

2 Bố cục đoạn trích

Đoạn trích được chia thành ba phần cơ bản:

1. Mở đầu: Tả cảnh sinh hoạt gia đình, nêu tâm trạng Mẹ Nở và hoàn cảnh khốn khó.

2. Cao trào: Sự nhẫn nhịn quá lâu dẫn đến bùng nổ, Mẹ Nở phản kháng, đánh trả áp bức.

3. Kết thúc: Hành động quyết liệt của Mẹ Nở biểu hiện sức sống mãnh liệt và lòng căm hờn sâu sắc, mở ra thông điệp nhân đạo và xã hội của tác phẩm.3 Tóm tắt

Đoạn trích kể về cảnh Mẹ Nở chịu đựng bạo lực gia đình, nghèo đói và áp bức xã hội. Sự nhẫn nhịn kéo dài tạo nên cao trào tức nước vỡ bờ, khi Mẹ Nở dám đứng lên phản kháng, thể hiện sức sống mãnh liệt, sự căm hờn và khát vọng tự do. Qua đó, tác phẩm phản ánh nỗi khổ cực của người phụ nữ nông dân và sự bất công của xã hội phong kiến.

4 Ý nghĩa nhan đề

Nhan đề “Tức nước vỡ bờ” mang ý nghĩa ẩn dụ sâu sắc: khi nước đầy, bờ đê không chịu nổi sẽ vỡ. Điều này tượng trưng cho tâm trạng sôi sục, căm hờn tích tụ lâu ngày của Mẹ Nở và báo hiệu cao trào hành động phản kháng, đồng thời gửi gắm thông điệp về sự bùng nổ của công lý và sức sống con người trước bất công.

5 Nội dung và nghệ thuật

• Nội dung: Phản ánh hiện thực xã hội phong kiến tàn bạo, đặc biệt là sự áp bức phụ nữ, đồng thời tôn vinh sức sống, lòng dũng cảm và phẩm giá con người.

• Nghệ thuật: Ngô Tất Tố sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm, kết hợp miêu tả tâm lý nhân vật tinh tế. Hình ảnh Mẹ Nở sinh động, tâm lý rõ ràng, hành động quyết liệt, tạo cao trào mạnh mẽ cho truyện.

6 Mở bài và kết bài gợi ý

• Mở bài: Giới thiệu tác giả Ngô Tất Tố, tác phẩm Tắt đèn, vị trí và ý nghĩa đoạn trích Tức nước vỡ bờ.

• Kết bài: Khẳng định giá trị nhân đạo, tính hiện thực và nghệ thuật của đoạn trích, đồng thời nhấn mạnh thông điệp về sức mạnh và lòng dũng cảm của người phụ nữ trước bất công xã hội.

4. Dàn ý phân tích đoạn trích Tức nước vỡ bờ

Mở bài:

• Giới thiệu tác giả Ngô Tất Tố và tác phẩm Tắt đèn.

• Nêu vị trí, ý nghĩa và giá trị của đoạn trích Tức nước vỡ bờ.

Thân bài:

1. Hoàn cảnh và bối cảnh:

   • Phản ánh đời sống cơ cực của người nông dân dưới ách phong kiến.

   • Phụ nữ chịu bạo lực gia đình, nghèo đói, bất công xã hội.

2. Phân tích nhân vật Mẹ Nở:

   • Tâm lý: nhẫn nhịn, chịu đựng lâu ngày.

   • Cao trào: bùng nổ phản kháng, hành động quyết liệt, thể hiện sức sống và lòng căm hờn sâu sắc.

3. Nghệ thuật:

   • Ngôn ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm, gần gũi, sinh động.

   • Miêu tả tâm lý tinh tế, xây dựng cao trào kịch tính.

4. Ý nghĩa nhân đạo và xã hội:

   • Phản ánh hiện thực bất công xã hội.

   • Tôn vinh phẩm giá và sức sống con người, đặc biệt là phụ nữ nông dân.

Kết bài:

• Khẳng định giá trị hiện thực và nhân đạo của đoạn trích.

• Đánh giá nghệ thuật xây dựng nhân vật, miêu tả tâm lý tinh tế.

• Nêu thông điệp: sức mạnh và lòng dũng cảm của người phụ nữ trước áp bức.

5. Phân tích chi tiết đoạn trích Tức nước vỡ bờ

Đoạn trích thể hiện cao trào cảm xúc của Mẹ Nở, khi chịu áp bức kéo dài từ chồng, gia đình và xã hội phong kiến. Sự nhẫn nhịn quá mức dẫn đến bùng nổ tức giận, hành động phản kháng quyết liệt, cho thấy sức sống mãnh liệt và lòng căm hờn sâu sắc.

Ngô Tất Tố sử dụng ngôn ngữ chân thực, giàu biểu cảm, kết hợp miêu tả nội tâm tinh tế, làm nổi bật cảm xúc và hành động của Mẹ Nở. Những câu văn mô tả suy nghĩ, cảm giác căm hờn, sợ hãi và quyết tâm hành động của nhân vật đều rất sinh động, giúp người đọc cảm nhận rõ ràng tâm lý nhân vật.

Hình ảnh Mẹ Nở là biểu tượng cho sức sống và lòng dũng cảm của con người trước bất công xã hội. Hành động phản kháng của nhân vật vừa thể hiện tính nhân đạo, vừa phản ánh hiện thực nghiệt ngã của xã hội phong kiến. Nhờ vậy, đoạn trích không chỉ là cảnh cao trào của truyện, mà còn truyền tải thông điệp nhân đạo sâu sắc: con người luôn khao khát tự do và phẩm giá, dù trong hoàn cảnh cực khổ nhất.

1 Ý nghĩa nhân đạo

• Đề cao phẩm giá con người: Dù bị áp bức, Mẹ Nở vẫn giữ được lòng tự trọng và sức sống mãnh liệt, không chấp nhận chịu đựng vô lý.

• Phản ánh bất công xã hội: Đoạn trích tố cáo bạo lực gia đình và bất công phong kiến, đặt vấn đề nhân đạo lên hàng đầu.

• Khẳng định khát vọng tự do: Mẹ Nở bùng nổ tức nước vỡ bờ, là minh chứng cho khát vọng sống và tự do của con người, đặc biệt là phụ nữ nông dân.

2 Nghệ thuật

• Ngôn ngữ: Chân thực, giàu hình ảnh, sinh động, giàu cảm xúc.

• Miêu tả tâm lý: Tinh tế, sâu sắc, thể hiện rõ cảm giác căm hờn, nhẫn nhịn, sợ hãi và quyết tâm hành động.

• Cấu trúc đoạn trích: Cao trào, nhịp điệu linh hoạt, đan xen miêu tả và hành động, tạo sức hấp dẫn và cuốn hút người đọc.

3 Hình tượng Mẹ Nở

Mẹ Nở là hình tượng điển hình của người phụ nữ nông dân Việt Nam bị áp bức trong xã hội phong kiến, nhưng vẫn giữ phẩm giá và sức sống mạnh mẽ. Hình tượng này vừa phản ánh hiện thực xã hội, vừa gửi gắm thông điệp nhân đạo sâu sắc: sự nhẫn nhịn lâu ngày sẽ dẫn tới bùng nổ, và con người luôn khao khát tự do, phẩm giá và công lý.