Bảo Kính Cảnh Giới Bài 21 PDF – Phân Tích, Cảm Nhận Tác Phẩm Nguyễn Trãi
Phần I. Đọc hiểu
Nguyễn Trãi – một bậc anh hùng dân tộc, nhà tư tưởng và nhà thơ kiệt xuất của văn học Việt Nam thế kỉ XV – để lại cho đời di sản đồ sộ cả về chính trị, triết học lẫn văn chương. Trong số những tác phẩm giàu giá trị nghệ thuật và tư tưởng ấy, tập Bảo kính cảnh giới thuộc Quốc âm thi tập nổi bật như một “tấm gương soi đời”, phản ánh tâm tư, triết lý sống và khát vọng cống hiến của ông. Bài 21 trong Bảo kính cảnh giới là một thi phẩm tiêu biểu, vừa thấm đẫm chất trữ tình, vừa gợi mở chiều sâu triết lý nhân sinh.
Bài thơ thể hiện rõ sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên, đồng thời cho thấy nếp sống giản dị, thanh cao của Nguyễn Trãi. Ông mượn những hình ảnh quen thuộc như trúc, mai, suối, trăng, chim muông để gửi gắm tâm hồn tự tại, ung dung. Thiên nhiên trong bài thơ không chỉ là bức tranh phong cảnh yên bình mà còn là chốn nương tựa tinh thần, giúp tác giả tìm lại sự thanh thản sau những dâu bể cuộc đời.
Điểm đặc sắc trong Bảo kính cảnh giới bài 21 chính là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa hiện thực và triết lý. Nguyễn Trãi không chỉ vẽ ra một khung cảnh sống lý tưởng mà còn kín đáo bộc lộ tư tưởng “nhàn” – sống hòa mình với thiên nhiên, giữ cốt cách thanh sạch, không bon chen danh lợi. Bằng giọng điệu nhẹ nhàng, ngôn từ giản dị nhưng sâu xa, bài thơ gợi cho người đọc những suy ngẫm về lẽ sống: phải biết trân trọng thiên nhiên, sống an nhiên, lấy sự bình dị làm niềm vui.
Về mặt nghệ thuật, bài thơ sử dụng nhiều hình ảnh ước lệ tượng trưng như trúc – biểu tượng của người quân tử, mai – biểu tượng của sự thanh khiết, cùng với thiên nhiên trong trẻo, gần gũi. Những yếu tố ấy không chỉ tạo nên bức tranh thi ca giàu chất thẩm mỹ mà còn tôn lên phẩm chất cao quý của tác giả.
Tóm lại, Bảo kính cảnh giới bài 21 là sự kết tinh của cái đẹp trong tâm hồn Nguyễn Trãi: yêu thiên nhiên, coi trọng cuộc sống thanh bạch, đồng thời gửi gắm triết lý nhân sinh sâu sắc. Qua đó, ta không chỉ thấy một thi nhân tài hoa mà còn cảm nhận được cốt cách thanh cao, chí hướng lớn của một bậc hiền triết, một con người sống trọn vẹn cho dân, cho nước.
Phần II. Viết – Phân tích
1. Mở bài
Nguyễn Trãi – danh nhân văn hóa thế giới, bậc đại thần của dân tộc – không chỉ nổi tiếng bởi tài thao lược chính trị mà còn là cây đại thụ trong nền văn học Việt Nam. Với Quốc âm thi tập, ông đã khai mở con đường cho chữ Nôm phát triển, đồng thời để lại những giá trị tư tưởng lớn lao. Trong đó, tập Bảo kính cảnh giới gồm 61 bài là một minh chứng hùng hồn về nhân cách, trí tuệ và tâm hồn Nguyễn Trãi. Đặc biệt, bài 21 là một trong những tác phẩm tiêu biểu, phản ánh rõ nét tư tưởng “nhàn” và tình yêu thiên nhiên của ông.
2. Thân bài
2.1. Bức tranh thiên nhiên trong trẻo, bình dị
Trong bài thơ, thiên nhiên hiện lên với trúc, mai, chim hót, trăng thanh, suối mát. Đây đều là những hình ảnh giản đơn nhưng giàu ý nghĩa. Trúc và mai không chỉ là biểu tượng của cảnh sắc mà còn là biểu tượng của khí tiết thanh cao. Chim hót, trăng sáng, suối trong mang đến không gian sống hài hòa, thanh tĩnh. Nguyễn Trãi như tìm thấy sự hòa hợp tuyệt đối giữa tâm hồn mình với thiên nhiên.
Bức tranh thiên nhiên ấy không ồn ào, rực rỡ mà nhẹ nhàng, thanh khiết, phản ánh một tâm thế an nhiên. Sau bao biến cố chính trường, Nguyễn Trãi chọn trở về với thiên nhiên để tìm sự bình yên cho tâm hồn, để lắng nghe tiếng gọi của cuộc sống giản dị.
2.2. Triết lý sống “nhàn”
Điểm nhấn tư tưởng của bài thơ chính là quan niệm “nhàn” – một lối sống thoát ly vòng danh lợi, tìm đến sự thanh thản trong tâm hồn. “Nhàn” không phải là sự trốn tránh trách nhiệm, mà là sự lựa chọn có ý thức để giữ trọn cốt cách thanh cao. Nguyễn Trãi từng hết lòng vì dân vì nước, nhưng khi bị bạc đãi, bị nghi kỵ, ông đã chọn sống lặng lẽ, an trú với thiên nhiên, coi đó là nơi thanh lọc tâm hồn.
Qua bài 21, ta thấy triết lý sống nhàn của Nguyễn Trãi vừa gần gũi vừa cao đẹp: biết đủ, biết buông bỏ danh lợi để giữ sự trong sạch; coi trọng thiên nhiên như một phần không thể thiếu của đời sống tinh thần. Triết lý ấy không chỉ có giá trị ở thời đại ông mà còn là bài học quý giá cho con người hiện nay trong xã hội hiện đại nhiều bon chen.
2.3. Phẩm chất, nhân cách Nguyễn Trãi
Thông qua hình ảnh thiên nhiên và triết lý nhàn, ta nhận thấy rõ nhân cách thanh cao của Nguyễn Trãi. Ông giống như trúc – ngay thẳng, bền bỉ; như mai – thanh khiết, kiên cường trước giông bão. Dù ở ẩn, ông vẫn mang trong mình hoài bão lớn lao, nỗi niềm canh cánh vì dân vì nước. Bài thơ vì thế vừa cho thấy sự lánh đời, vừa toát lên một nhân cách lớn, một tấm lòng đau đáu với dân tộc.
2.4. Nghệ thuật đặc sắc
Về nghệ thuật, bài thơ sử dụng nhiều hình ảnh tượng trưng, ước lệ giàu sức gợi, đồng thời ngôn từ giản dị, mộc mạc, gần gũi. Thể thơ thất ngôn xen lục ngôn uyển chuyển, nhịp nhàng, tạo nên âm điệu khoan thai, thanh thoát. Tất cả góp phần làm nổi bật tinh thần tự tại, thanh thản trong cuộc sống của tác giả.
3. Kết bài
Bảo kính cảnh giới bài 21 không chỉ đơn thuần là một thi phẩm ca ngợi thiên nhiên, mà còn là bản tuyên ngôn về nhân sinh quan, về triết lý sống nhàn, thanh cao của Nguyễn Trãi. Qua đó, ta thấy một con người luôn giữ trọn khí tiết, gắn bó với dân, với nước, đồng thời tìm sự an yên trong cảnh sắc thiên nhiên. Bài thơ vì thế mang giá trị bền vững, trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho hậu thế trong việc học tập lối sống giản dị, thanh bạch và cốt cách cao đẹp.
